Portieketagewoningen rainproof verduurzaamd

De Waterlandpleinbuurt in Amsterdam-Noord kampt met regenwateroverlast.  Tegelijkertijd moeten in deze buurt vier portieketageflatgebouwen van Ymere hoog nodig worden gerenoveerd. Met RoyalHaskoning-DHV als (installatie)technisch adviseur maakten wij een plan om deze gebouwen zó op te knappen dat zij regenwater langer vasthouden ten gunste van meer woonkwaliteit. Zo neemt en passant de wateroverlast in de buurt af. 
De portieketageflats van Ymere bevatten 168 grote drie- en vierkamerwoningen, bestemd voor de sociale verhuur. De woningen zijn gebouwd in 1966 en kampen met slijtage. Ze hebben een zeer laag energielabel, last van hittestress, schimmel, gehorigheid, lekkages en verzakkingen van het omliggende maaiveld. Sloop ligt voor de hand, zodat er nieuwe, eigentijdse woongebouwen voor in de plaats kunnen komen. Maar dan is het niet meer mogelijk hetzelfde aantal vierkante meters voor dezelfde huurprijs aan te bieden. In ons plan voor de renovatie worden deze gebouwen zo opgeknapt dat regenwater wordt ingezet ten gunste van de woonkwaliteit. Zo worden deze versleten, 20e-eeuwse woonmachines getransformeerd tot 21e-eeuwse watermachines. Ons plan bestaat uit 2 varianten: een minimale renovatievariant en een maximale renovatievariant. Maatregelen uit beide varianten kunnen bij uitwerking met elkaar worden gecombineerd. De minimale renovatievariantbevat een serie ‘no regret’ maatregelen, terwijl de bewoners er kunnen blijven wonen. Het dak wordt extra geïsoleerd met afschotisolatie, waardoor het regenwater naar tanks boven de huidige trappenhuizen kan stromen. Die tanks leveren het tapwater voor de geveltuinen en – als bewoners dit willen – vergroende balkons. Stroomt de tank over, dan verdwijnt de rest van het water in kleine regentuinen op de stoep, die het vertraagd afgeven aan het riool. Daarnaast zorgen grotere balkons, natuurlijke buitenzonwering, betere ventilatie en grotere voorportalen voor meer woonkwaliteit. Door de begroeiing van de gevel vanuit de geveltuinen  neemt de hittestress in de openbare ruimte op warme dagen fors af.
De maximale renovatievariant is een ambitieuzer renovatiescenario. Het laat een staalkaart zien aan mogelijkheden om dergelijke portieketagewoningen, die overal in Nederland zijn gebouwd, een duurzame en haalbare toekomst te bieden. De variant slaagt er op sommige momenten in ál het regenwater van het dak in te zetten voor extra woonkwaliteit. Dit vergt een grotere renovatie, waarbij bewoners tijdelijk uitgeplaatst worden. De regen die op de gebouwen valt, stroomt langs schuine pv cellen naar een groenblauw dak. Een adiabatisch koelsysteem laat het regenwater verdampen, hetgeen koele lucht oplevert voor woningventilatie. De portiekontsluiting wordt omgezet in een galerijontsluiting en de trappenhuizen worden getransformeerd tot verticale tuinen met ondergrondse waterbassins. Het grijze water dat daarin wordt opgevangen, wordt gebruikt voor het doorspoelen van de toiletten en het bewateren van de planten. Als de tanks vol zitten, loopt het water over naar een  wadi aan de tuinzijde van de bouwblokken. Ook de neerslag op straat kan hierin wegsijpelen. Een extra kamer of wintertuin aan de tuinzijde, een woonverdieping op het dak en een galerij die een grotere variatie aan woningtypes mogelijk maakt, zorgen voor hogere huuropbrengsten om de extra investeringen te dekken.
Opdrachtgever: Ymere en BNA Locatie: Amsterdam Noord Status: Haalbaarheidsstudie Samenwerking: RoyalHaskoning DHV